Prezident İlham Əliyevin Bakı bəyanatının strateji yükü: Azərbaycan–Gürcüstan tərəfdaşlığı kontekstində Cənubi Qafqazda sabitlik və güvən arxitekturasının siyasi təməli

Naxçıvan Muxtar Respublikası Şərur rayonu üzrə Ali Məclisinin deputatı Əli Abbasov

2025-ci ilin 16 aprel tarixində Bakı şəhərində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Gürcüstan Prezidenti Mixeil Kavelaşvili ilə keçirdiyi birgə mətbuat konfransı yalnız iki ölkə arasında diplomatik təmasların davamı kimi qiymətləndirilə bilməz. Bu hadisə, bütövlükdə Cənubi Qafqaz regionunun siyasi gələcəyinə yön verilən strateji bəyanat kimi dəyərləndirilməlidir. Prezident İlham Əliyevin çıxışında yer alan mesajlar, faktlar və mövqe ifadələri Azərbaycan–Gürcüstan münasibətlərini region üçün nümunəvi bir strateji əməkdaşlıq modelinə çevirmişdir. Bu model təkcə iqtisadi maraqlar və enerji layihələri ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda təhlükəsizlik, nəqliyyat, humanitar və ekoloji istiqamətlər üzrə də hərtərəfli, sistemli əməkdaşlıq çərçivəsində inkişaf etdirilir.

Bu münasibətlər, son illər ərzində sadəcə rəsmi səviyyəli görüşlər və razılaşmalarla deyil, həm də xalqlar arasında artan qarşılıqlı etimad və regionda sabitliyə yönəlik ortaq vizyon əsasında formalaşmışdır. Azərbaycan və Gürcüstan arasındakı qarşılıqlı hörmətə, dövlət suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə əsaslanan bu ittifaq, istər regional, istərsə də qlobal güc balanslarında Cənubi Qafqazın siyasi xəritəsini yenidən müəyyənləşdirmək potensialına malikdir. Dövlət başçımızın Bakı bəyanatında vurğuladığı strateji istiqamətlər bu münasibətlərin gələcək konturlarını artıq indi cızmaqdadır.

Tarixi baxımdan, Azərbaycan və Gürcüstanın ortaq ticarət yolları və İpək Yolu üzərindəki strateji mövqeləri bu gün Orta Dəhliz kimi müasir geosiyasi layihələrdə yeni formada canlanır. Bu xəritə artıq nəinki iki ölkənin daxilində iqtisadi inkişafı stimullaşdırır, həm də Avropa ilə Asiyanı birləşdirən əsas nəqliyyat marşrutu üzərində yerləşən Cənubi Qafqazı daha önəmli oyunçular sırasına daxil edir. Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu xəttinin genişləndirilməsi və logistik imkanlarının artırılması təkcə texniki irəliləyiş deyil, həm də siyasi suverenlik və iqtisadi təhlükəsizliyin təminatıdır. Burada Gürcüstanın yerləşdiyi tranzit rolu və Azərbaycanın təşəbbüskarlığı bu tandemin nə qədər funksional və tamamlayıcı olduğunu sübut edir.

Enerji sahəsində əməkdaşlıq bu strateji münasibətlərin əsas dayaqlarından biridir. Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft kəməri və Cənub Qaz Dəhlizi Azərbaycanı dünya enerji bazarının önəmli təchizatçısına çevirərkən, Gürcüstanı isə bu prosesi mümkün edən etibarlı tərəfdaşa çevirir. Bu kontekstdə yeni reallıq kimi ortaya çıxan İğdır–Naxçıvan qaz xətti təkcə infrastruktur layihəsi kimi deyil, həm də muxtar respublikamızın enerji təhlükəsizliyinin və sosial sabitliyinin təminatçısı kimi böyük siyasi əhəmiyyət daşıyır. Prezident İlham Əliyevin bu sahədə nümayiş etdirdiyi strateji iradə Azərbaycanın region daxilində təkcə özünü deyil, yaxın tərəfdaşlarını da qoruyan və gücləndirən dövlət olduğunu göstərir.

Humanitar sahədə əməkdaşlıq da artan xətlə inkişaf edir. Azərbaycan və Gürcüstan ali təhsil müəssisələri arasında imzalanan yeni protokollar, birgə elmi simpoziumlar və mədəniyyət layihələri bu münasibətlərin dərinliyini göstərir. “İpək Yolunun rəngləri” adlı rəssamlıq sərgisi, ortaq tarix və mədəni mirasın təbliği üçün yaradılan platformalar xalqlar arasında sosial körpülərin qurulmasına şərait yaradır. Bu yumşaq güc strategiyası, eyni zamanda regionda formalaşmaqda olan yeni nəsil lider və mütəxəssislərin ortaq məfkurə üzərində yetişdirilməsinə dəstək verir.

Ətraf mühit və enerji keçidi sahəsində Azərbaycan–Gürcüstan əməkdaşlığı yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. Bakının “Yaşıl Enerji Qovşağı” təşəbbüsü və Gürcüstanın Qara dəniz enerji infrastrukturu planları sinxron şəkildə inkişaf etdirilərək regionu yaşıl enerji transformasiyasına hazırlayır. Bu sahədə qarşılıqlı anlaşma, həm də iqlim diplomatiyasının regional miqyasda tətbiqinə zəmin yaradır. COP29 çərçivəsində aparılan birgə fəaliyyətlər, Azərbaycanın qlobal miqyasda təşəbb üskar rolunu bir daha təsdiqlədi və Gürcüstanla olan əməkdaşlığın çevikliyini nümayiş etdirdi.

Naxçıvan dəhlizinin istifadəyə verilməsi isə bütövlükdə Cənubi Qafqazın logistik sisteminə yeni nəfəs gətirəcək. Bu dəhliz yalnız muxtar respublikamız üçün deyil, həm də Türkiyə, İran və Orta Asiya bazarlarına çıxış imkanlarını artırmaqla Orta Dəhlizin funksional çevikliyini yüksəldəcək. Dəhliz, eyni zamanda Naxçıvanın blokadadan çıxarılması və regionun geoiqtisadi dinamizminin bərpası baxımından böyük strateji çəkiyə malikdir.

Prezident İlham Əliyevin Bakı bəyanatı Azərbaycan–Gürcüstan münasibətlərinə yeni strateji baxış gətirərək onları sadəcə siyasi ittifaq kimi deyil, bütöv bir regional sabitlik modeli kimi təqdim etmişdir. Bu tərəfdaşlıq modeli, xüsusilə dəyişən qlobal təhlükəsizlik düzənində Cənubi Qafqazda sülh və əməkdaşlığın real alternativ kimi formalaşmasını təmin edir. Enerji və nəqliyyat infrastrukturlarının genişlənməsi, humanitar yaxınlaşmaların dərinləşməsi və iqlim sahəsindəki sinxron hərəkətlər bu münasibətlərin çoxölçülü və sistemli olduğunu göstərir.

Deputat olaraq tam əminliklə vurğulayıram ki, Azərbaycan–Gürcüstan strateji tərəfdaşlığı yalnız indiki dövrün deyil, gələcək nəsillərin də siyasi sabitliyini və iqtisadi rifahını təmin edəcək əsas platformadır. Bu münasibətlər, Azərbaycan diplomatiyasının uğurlarının və regional liderliyinin ən mühüm simvollarından biri olaraq, növbəti mərhələdə də yüksələn xətt üzrə davam edəcək. Azərbaycanın qərbə açılan pəncərəsi olan Gürcüstanla münasibətlərimiz Cənubi Qafqazın gələcəyinin siyasi xəritəsini tərtib edən ən sabit, ən etibarlı strateji xəttdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Şərur rayonu üzrə Ali Məclisinin deputatı Əli Abbasov