Yer kürəsini nələr gözləyir? Alimlər gələcək superqitənin dəhşətli nəticələrini açıqladı

İngiltərənin Bristol Universitetindən olan mütəxəssislər yeni tədqiqatlarında xəbərdarlıq ediblər ki, milyonlarla il sonra Yer üzərində mövcud materiklərin “Pangeya Ultima” adlı nəhəng superqitədə birləşməsi planetin iqlimində fəlakətli dəyişikliklərə səbəb ola bilər. “Nature Geoscience” jurnalında yayımlanan araşdırmada bildirilir ki, bu proses həddindən artıq yüksək temperatur şəraitinin yaranması ilə nəticələnəcək və həm insanlar, həm də digər canlı növləri üçün yaşamağı mümkün olmayacaq qədər ağır mühit formalaşdıracaq.

Alimlərin hesablamalarına əsasən, gələcək superqitənin yaranması okeanların soyuducu təsirini əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədəcək. Bununla yanaşı, Günəşdən gələn radiasiyanın güclənməsi və atmosferdə karbon dioksid səviyyəsinin artması dünyanı bir neçə istiqamətdən təzyiq altında qoyacaq. Proqnozlara görə, temperatur 40°C–70°C intervalına qədər yüksələ bilər ki, bu da canlıların bədən istiliyini tənzimləməsini mümkünsüz edəcək.

Aparılan modelləşdirmə göstərir ki, planetin cəmi 8–16 faizlik hissəsi yaşama üçün nisbətən uyğun temperatur aralığında qala bilər. Su ehtiyatlarının azalması və genişmiqyaslı quraqlıq isə həyat uğrunda mübarizəni daha da çətinləşdirəcək. Alimlər əlavə edirlər ki, iqlim dəyişikliyinin məhsuldarlığa, enerji sektoruna və insan sağlamlığına mənfi təsirləri artıq indidən hiss olunur.

Tədqiqatın müəlliflərindən doktor Yunis Lo qeyd edir ki, insanların yaratdığı hazırkı iqlim böhranını görməzdən gəlmək böyük risklər daşıyır və gələcək nəsillər üçün ağır nəticələrə səbəb ola bilər.

Mütəxəssislər tektonik plitələrin hərəkətini, vulkanik fəaliyyəti və istixana qazlarının səviyyəsini nəzərə alan iqlim modellərindən yararlanıblar. Onların hesablamalarına görə, atmosferdə CO₂ konsentrasiyası 600 ppm-dən yuxarı qalxa bilər və bu, planetin daha da qızmasına təkan verəcək.

Tarix boyu Yer üzü Perm-Trias, Trias-Yura və Təbaşir-Paleogen kimi kütləvi məhvolma hadisələrinin şahidi olub və həmin dövrlərdə növlərin 50–90 faizinin yox olduğu ehtimal edilir. Alimlər xatırladırlar ki, emissiyalara nəzarət və iqlim dəyişikliklərinə adaptasiya tədbirləri yaxın gələcəkdə baş verə biləcək fəlakətlərin qarşısını almaqda həlledici rol oynaya bilər.