Magistratura pilləsinə maraq azalır

Son illərdə Azərbaycanda ali təhsilin magistratura mərhələsinə marağın kəskin şəkildə zəiflədiyi rəsmi rəqəmlərdə də özünü göstərir.

2025-ci ildə keçirilən magistraturaya qəbul imtahanlarının nəticələri bu vəziyyətin açıq sübutudur. Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) məlumatına əsasən, mövcud 3700 vakant yerə (onlardan 1200-ü dövlət sifarişi ilə) cəmi 1418 namizəd müraciət edib. Onların arasından sadəcə 617 nəfər qəbul olunub.

Ən diqqətçəkən məqam isə dövlət sifarişi üzrə ayrılmış 1200 yerdən yalnız 96-sının dolmasıdır. Başqa sözlə, yüzlərlə gənc tamamilə pulsuz təhsil imkanından imtina edib. Nəticədə magistraturada 3000-dən çox yer boş qalıb.

Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin üzvü Ceyhun Məmmədov açıqlamasında bildirib ki, bu fakt bir sıra narahatedici məqamları ortaya çıxarır:

• Maraq azalması: Gənclər artıq magistratura təhsilini karyera üçün vacib saymır.

• Təhsilin cazibəsi: Dövlət sifarişli yerlərin boş qalması sistemin etibarlılığı ilə bağlı suallar yaradır.

• Əmək bazarının təsiri: Magistr diplomunun işə qəbul prosesində əvvəlki üstünlüyünü itirməsi marağın azalmasına səbəb olur.

• Strateji boşluq: İstifadəsiz qalan resurslar ölkənin insan kapitalı potensialını zəiflədir.

Deputatın sözlərinə görə, vəziyyətdən çıxış yolu təhsil proqramlarının əmək bazarının real tələblərinə uyğunlaşdırılmasındadır:
“Magistr təhsili işəgötürənlər üçün həqiqi üstünlük yaratmalıdır. Dövlət sifarişi ilə ayrılan yerlərin dolması üçün məcburi deyil, cazibədar sistem qurulmalıdır. Universitetlər elmi-tədqiqat imkanlarını gücləndirməli, magistratura formal pillə yox, praktik və elmi dəyəri olan mərhələ kimi formalaşmalıdır”.

Ceyhun Məmmədov xəbərdarlıq edib ki, bu tendensiya davam edərsə, yaxın illərdə ölkənin ali təhsil sistemi ciddi itkilərlə üzləşə bilər.

Sonda qeyd olunub ki, boş qalan dövlət sifarişli yerlər sadəcə rəqəm deyil, Azərbaycanın gələcəyi üçün itirilmiş imkanlardır.