Yeni nəsillər haqqında böyük proqnoz: Alfa bitir, Beta başlayır – gələcəyin uşaqları necə olacaq?

Süni intellektlə iç-içə böyüyən ilk nəsil tarixə düşəcək

2010–2024-cü illərdə doğulan insanlar “Alfa nəsli” adlandırılır və bu gün dünyada onların sayı iki milyardı keçib. Bu nəsil texnologiya ilə doğulan ilk nəsil kimi tanınır — smartfon, planşet və kompüter onların həyatının başlanğıcdan ayrılmaz hissəsi olub. Tədqiqatçılar hesab edir ki, Alfa nəslinin çoxu 22-ci əsri görəcək və bu, onları tarixdə ən uzunömürlü nəsillərdən birinə çevirir.

Alfalar, 1997–2012-ci illərdə doğulan “Z nəsli”nin davamçısıdır və əsasən 1981–1996-cı illərdə dünyaya gəlmiş “Millennial”ların övladlarıdır. “Alfa nəsli” termini ilk dəfə 2005-ci ildə avstraliyalı demoqraf Mark McCrindle tərəfindən irəli sürülüb. Onun fikrincə, yunan əlifbasından istifadə yeni dövrün başlanğıcını simvolizə edir.

---

2025-dən yeni dövr başlayır — “Beta nəsli” doğulur

2025-ci ildən etibarən tamamilə yeni sosial dövr start götürəcək. Bu dövrün uşaqları “Beta nəsli” adlandırılır. Onların böyüyəcəyi dünya, əvvəlki nəsillərin gördüyündən tamamilə fərqli olacaq.

Avstraliyalı tədqiqatçı Mark McCrindle-in proqnozlarına görə:

• 2025–2039-cu illərdə doğulan Beta nəslinin sayı 2 milyardı keçəcək
  Beləliklə, Beta nəsli dünya tarixində ən böyük demoqrafik qrup olacaq.

Bu uşaqlar necə bir dünyada böyüyəcəklər?

Beta nəslinin real həyatı belə olacaq:

• Süni intellekt hər yerdə olacaq
  AI sadəcə köməkçi yox, gündəlik həyatın norması olacaq: təhsil, nəqliyyat, ev idarəçiliyi, səhiyyə və hətta oyunlar belə.

• Nəğd pul yoxa çıxacaq
  Onların dünyası tam rəqəmsal ödənişlər üzərində qurulacaq.

• Əl yazısı tarixə qarışa bilər
  AI fərdiləşdirilmiş tədris planları ilə ənənəvi tapşırıqların yerini alacaq.

• Sürücülük bacarığı keçmişin xatirəsi olacaq
  Çünki avtomobilləri süni intellekt idarə edəcək.

• Dünya onların barmaqları üzərində olacaq
  Uşaqlar uşaq yaşlarından qlobal mədəniyyətin içində böyüyəcək — süni tərcümə dillər arasındakı maneələri aradan qaldıracaq.

• İqlim dəyişiklikləri onların həyatını birbaşa təsirləyəcək
  Ekoloji problemlərlə ən çox onlar üzləşəcək.

Beləliklə, Beta nəsli həm texnologiyanın bütün üstünlüklərini yaşayacaq, həm də yeni risklərlə qarşılaşacaq.

---

Beta nəslini əvvəlkilərdən fərqləndirən əsas cəhətlər

Beta uşaqları:

• informasiyanı özləri axtarmayacaq, AI tərəfindən süzülmüş şəkildə alacaqlar;

• sosial ünsiyyətin böyük hissəsini virtual mühitdə quracaq;

• erkən yaşdan qlobal düşünmə tərzinə sahib olacaq;

• bilikdən daha çox tətbiq bacarığına önəm verəcəklər;

• “bir peşə, bir ömür” anlayışı olmayacaq — çünki peşələr sürətlə dəyişəcək.

Bu nəsilin əsas bacarığı “öyrənməyi öyrənmək” olacaq.

---

Harariyə görə gələcək nəsillər artıq Homo Sapiens olmayacaq

Məşhur futurist və tarixçi Yuval Noah Harari isə məsələyə daha radikal yanaşır. Onun fikrincə, XXI əsrdən sonra doğulan uşaqlar təkcə yeni nəsil yox, yeni insan mərhələsidir — Homo Deus dövrünün başlanğıcı.

Hararinin fikirləri belədir:

Gələcəyin uşaqları nə ilə fərqlənəcək?

• Genetik müdaxilə və biotexnologiya onların sağlamlıq və ömrünü dəyişəcək;

• Süni orqanlar və bionik əlavələr ölümün “qaçılmaz taleyini” texniki problemə çevirəcək;

• Algoritmlər insanların qərarlarını yönləndirəcək — nə oxumaq, kimlə dostluq etmək, hansı peşəni seçmək…

İnsan iradəsi zəifləyəcək, hər şey data və analiz üzərində qurulacaq.

Harariyə görə, Beta nəsli artıq Homo Sapiens ilə Homo Deus arasında keçid dövrünün uşaqları olacaq — bioloji, psixoloji və texnoloji sərhədlər qarışacaq.

---

Nəticə: Yeni nəsillər dünyanı tanınmaz edəcək

İstər Alfa, istər Beta nəsli, istərsə də Hararinin təsvir etdiyi gələcək insanlar — hamısı böyük dəyişikliyin bir parçasıdır.

Bu uşaqlar:

• yeni texnologiyanın,

• yeni sosial dəyərlərin,

• yeni həyat tərzinin,

• yeni kimlik anlayışının
  formalaşdığı bir dövrdə yaşayacaqlar.

Onlar həm indinin mirasını daşıyacaqlar, həm də gələcəyin sərhədlərini çəkəcəklər.